Psychologie bij COPD: voor wat ademruimte
Door: Ester Juliëtte van Asten, GZ-Psycholoog bij Basalt
Psychologie bij COPD; hoe dat zo? COPD zit toch niet tussen de oren? Gelukkig niet, want dan zou het hoofd in ademnood komen. Leven met COPD kan al een behoorlijke opgave zijn, laten we dan de geest vooral luchtig houden. Juist daar is de psycholoog in de multidisciplinaire longrevalidatie voor bedoeld. Samen met (onder andere) de psycholoog kunnen mensen met COPD hun spaarzame lucht zo goed mogelijk leren benutten. Zo houden zij het hoofd koel. Als COPD-patiënt ben je dus niet alleen.
Maar wat kunnen de psycholoog en de COPD-patiënt dan voor elkaar betekenen? In ieder geval zal het niet neerkomen op gezamenlijk geitenwollen sokken breien, al kan dat wellicht ook heel helend zijn voor de geest. Beter is om samen met de psycholoog in kaart te brengen wat de huidige stand van zaken is. Concreet betekent dat: wat doet de COPD met jou als persoon? Wat zijn je zorgen, bijvoorbeeld over de toekomst? Wat zijn je angsten, je frustraties en je piekergedachten? En hoe goedgemutst ben je (nog) ondanks de COPD? Zie je überhaupt nog lichtpuntjes of zie je het leven helemaal niet meer zitten? En hoe beïnvloedt dit alles je doen en laten?
Zeer regelmatig huist COPD niet alleen in de longen, maar ook in de geest en in gedrag. Dat komt doordat COPD nu eenmaal grote gevolgen kan hebben voor iemands dagelijks leven. Wanneer de lucht je deels wordt ontnomen, kost alles meer moeite. Zonder lucht geen leven. Met minder lucht wordt het leven automatisch minder leuk. Dat ‘minder leuk’ ziet er bij iedereen anders uit, maar gaat vaak gepaard met emoties. Wij mensen kennen allemaal emoties en helaas voor ons zijn de meesten daarvan niet zo plezierig. Bang, boos, bedroefd en blij zijn onze vier basisemoties. Zelf zou ik ook akkoord kunnen gaan met alleen ‘blij’ en daar dan twintig varianten op, maar zo werkt het blijkbaar niet. Emoties kunnen ons behoorlijk dwars zitten en bij minder lucht zitten ze vaak al helemáál in de weg. Want niet alleen COPD zit in het lichaam, emoties ook. Emoties zijn in staat om gevoelsmatig op onze borst te drukken, onze keel dicht te knijpen of als een knoop in onze maag te zitten. Leven met minder lucht en daarbij ook nog veel onplezierige emoties is dan ook geen lolletje.
Gelukkig kunnen gesprekken met de psycholoog voor wat ademruimte zorgen. Wel of geen COPD: emoties uiten en handvaten vinden om ermee om te gaan, geeft lucht. Het haalt de druk van de borst en de knoop uit de maag. Juist voor mensen met COPD is dat extra waardevol. Zij gaan vaak met minder bepakking door het leven zodra die vervelende emoties niet meer zo in de weg zitten. Zo houden zij meer energie en adem over voor écht belangrijke zaken zoals aandacht geven aan de levenspartner, genieten van de kleinkinderen, samenzijn met die goede vriend of bezig zijn met een hobby. Om hierbij de COPD zo goed mogelijk te kunnen dragen, helpt de psycholoog bij het ontdekken en benutten van iemands sterke kanten. Wellicht wordt er zelfs een nooit eerder opgemerkt talent voor het breien van geitenwollen sokken ontdekt. Dan weet ik zéker dat mijn taak erop zit!
Ester Juliëtte van Asten GZ-Psycholoog Afdeling multidisciplinaire Longrevalidatie Basalt. Met dank aan: alle disciplines uit het behandelteam waar ik deel van mag uitmaken, en alle patiënten van wie ik elke dag zoveel mag leren.
Deel dit bericht:
Terug